Bir şirket size borç para vermeden önce, borcu geri ödeyebileceğinizi ve ödemek için istekli olduğunuzu bilmek ister. Bunu, banka hesap bakiyenizi ve finansal durumunuzu inceleyerek yapabilir. Ayrıca, kredi raporlarınızı inceleyerek borç geri ödeme geçmişinize de bakabilir.
Eskiden kredi raporları yoktu, en azından bugün sahip olduğumuz sistem gibi değildi. Birçok insanın küçük kasabalarda yaşadığı zamanlarda bakkallar veya tedarikçiler sizi ve ailenizi tanıyorsa itibarınıza dayanarak size kredi ile mal satabiliyordu (ürünleri alıyordunuz ve ödemeyi daha sonra yapıyordunuz.).
Ancak, şehirler büyüdükçe ve seyahat etmek kolaylaştıkça, işletmeler yabancı birinin aldığı krediyi geri ödeyebilme durumunu ve istekliliğini değerlendirmek için başka bir yola ihtiyaç duydu. Bazı tüccarlar güvenilir alıcıların listeleri oluşturmak için birlikte çalıştı. Örneğin, bir şehirdeki kereste satıcıları için kurulmuş olan bir tüccar birliği faturaları zamanında ödeyen (veya ödemeyen) kişilerin bir listesini tutarlardı
1800'lerin ortalarında yeni bir endüstri doğdu: kredi raporlama. Kredi raporlama şirketleri insanları ve işletmeleri araştırıyor, ödeme geçmişlerinin kaydını tutuyor ve kredi raporlarına erişimi ücretli olarak sağlıyordu. Günümüzdeki uluslararası kredi büroları tüm dünyada bilgi toplamak, verileri düzenlemek ve kredi raporları satmak için daha ileri teknolojiler kullanmaktadır.
Bu küçük işletme sahipleri için neden önemlidir? Çünkü iyi bir kredi geçmişi size şu faydaları sağlayabilir:
- Tedarikçilerinizle anlaşma yapabilme
- Daha az sigorta ücreti ödeme
- Borç aldığınızda daha düşük faiz oranlarına ve daha yüksek kredi limitlerine hak kazanma
- Kişisel finansal durumunuzu etkilemeyen bir işletme kredisi alma
Birçok küçük işletme sahibinin alacağı kişisel krediler ve işletme kredileri, işletmelerinin [finansal yönetimi] için önemli olabilir. Bununla birlikte, kişisel kredi ve işletme kredisi sistemleri tamamen ayrı olabilir. Bu nedenle her iki sistemin de nasıl çalıştığını öğrenmelisiniz.
Kredi Raporu
Kredi raporlarındaki bilgilerin çoğu, gönüllü olarak diğer şirketler tarafından kredi bürolarına bildirilmektedir. Örneğin, kredi kartı veren bir kurum ödemelerinizi tüketici bürolarına bildirmeyi seçebilir veya küçük işletmenizin tedarikçisi işletmenizn anlaşmaya varılan süre içinde mallar için ödeme yapmadığını bildirebilir.
Birçok borç veren, hesabınıza ilişkin pozitif ve negatif durumları bildirir (zamanında yaptığınız veya hiç yapmadığınız ödemeler) Yine de bazı istisnalar mevcuttur. Faturalarınızı zamanında ödediğiniz takdirde kamu hizmetleri, telefon, internet ve kira ödemeleri genellikle bürolara bildirilmez. Ancak, ödeme yapmayı bırakırsanız ve hesabınıza ilişkin icra takibi başlatılırsa bu sürece ilişkin olarak bürolara bildirim yapılabilir ve kredi notunuz düşebilir.
Bürolar tüm bu bilgileri farklı borç verenlerden ve kamu kayıtlarından toplar ve bir kredi raporu oluştururken kişi veya işletmeye ilişkin bilgileri bir araya getirir.
Kredi raporları iki nedenden dolayı önemli olabilir. İlk olarak, borç verenlerin ve diğer işletmelerin sizi veya işletmenizi değerlendirmeleri için esas alacağı kredi notları buna dayanır.
Kredi raporu borç verenin başvurunuzu onaylamadan veya reddetmeden önce inceleyebileceği birçok bilgiyi içerebilir. Ve işletmeler birlikte çalışmaya karar vermeden önce birbirlerinin ticari kredi raporlarını inceleyebilirler. Sonuç olarak, kredi notunuz yükse olsa bile kredi geçmişinizdeki bir şey sebebiyle krediniz veya sözleşmeniz reddedilebilir.
Kişisel Kredi Raporları
Kişisel kredi raporlarınız size ve adınıza açtığınız hesaplara ilişkin bilgileri içerir, örneğin:
- Kişisel olarak tanımlayıcı bilgiler
Kişisel bilgilerinizde adınız, kimlik numaranız, doğum tarihiniz ve adresiniz yer alabilir. Kredi raporunuzda mevcut ve eski işverenlerle birlikte geçmiş adreslere ilişkin bilgiler de yer alabilir.
- Hesaplar
Farklı kredi türleri ve kredi kartları da dahil olmak üzere, büroya bildirilen tüm kredi hesaplarınızın listesi. Kredi hesap geçmişi olarak da adlandırılan hesaplarda her bir hesabın açıldığı tarih, güncel bakiye ve hesaba ilişkin ödeme geçmişiniz de dahil olmak üzere hesaplara ilişkin birçok bilgi bulunabilir.
- Tahsilatlar
Bir şirket hesabınıza ilişkin icra takibi başlatabilir, borcunuzu tahsil etmesi için başka bir departmanı görevlendirebilir veya bu işlem için bir şirketle anlaşabilir. Tahsilat hesabı, kredi raporlarınızın farklı bir bölümünde görünebilir.
- Kredi kontrolleri
Birisi kredinizi kontrol ettiğinde, kredi raporlarınıza (sorgulama adı verilir) yapılan kredi kontrolünün bir kaydı eklenir.
- Kamu kayıtları
Kredi bürolarının aktif olarak elde ettiği tek bilgi, mahkeme sisteminden alınan iflas başvuruları gibi kamu kayıtlarıdır.
Dininiz, etnik kökeniniz veya geliriniz gibi bazı bilgiler asla kredi raporlarınızın bir parçası olmaz. Ayrıca, yapılan geç ödemeler veya iflas gibi olumsuz bilgiler 7 ila 10 yıl sonra kredi raporlarınızdan kaldırılmalıdır.
İşletme Kredisi Raporları
Kredi büroları işletme kredisi raporları da oluşturur.
İşletmenizin unvanı ve Vergi Numarası sayesinde kredi büroları doğru hesapları işletmenizin kredi geçmişiyle ilişkilendirir. Tüketici kredisi raporları da adınız kimlik numaranız gibi kişisel olarak tanımlayıcı bilgiler kullanılarak ilgili kişilerle ilişkilendirilir.
Kişisel kredi raporları gibi işletme kredisi raporları da büroların aldığı veya topladığı bilgileri içerir. Bir işletme kredisi raporunda birkaç bölüm mevcuttur:
- İşletme hakkında bilgiler
İşletmenin sahibi ve işletmeyi yöneten kişi ve işletmenin daha geniş bir şirket ailesinin bir parçası olup olmadığı. Bu bölüm aynı zamanda işletmenin ne zaman açıldığı, kaç çalışanı olduğu, bulunduğu yer ve tahmini yıllık satışları hakkında da ayrıntılı bilgileri içerebilir.
- Hesaplar
İşletmenin kredileri, kredi kartları ve tedarikçilerine ilişkin kredi hesapları, her hesabın ödeme geçmişi ve bakiyeleri de bulunur.
- Tahsilatlar
İşletmenin icra takibi başlatılmış, ödememe yapılmamış hesapları.
- Banka işlemleri, sigorta ve kiralama
İşletmenin birincil bankası, işletmenin başka bir işletmeden ekipman kiralayıp kiralamadığı ve işletmeye sigorta satan sigorta şirketlerine ilişkin bilgiler.
- Kamu Kayıtları
İflaslar, mahkeme kararları (işletmenin bir borcu geri ödemesi gerektiğine dair bir mahkeme kararı) Ticaret Kanunu davaları vb.
- Karşılaştırmalı veriler
Bir işletmenin aynı sektörde bulunan benzer büyüklükteki şirketlere kıyasla finansal olarak ne kadar iyi performans gösterdiği.
Kişisel kredilerden farklı olarak, işletme kredisi raporları üzerine çok az yasal düzenleme mevcuttur. Örneğin, işletme kredisi raporunuzun bir kopyasını herkes satın alabilirken, başka biri kişisel kredi raporunuzu görüntülemek istediğinde izin alması gerekir
Ayrıca, işletme kredisi raporlarına ücretsiz erişiminiz de garanti edilmez. Bununla birlikte, işletmenizin kredi raporlarını bürolardan satın alabilirsiniz ve kredi bürosu olmayan bazı şirketler sizin için işletme kredisi raporlarınızın bazılarına ücretsiz erişim sağlayabilir.
İşletme kredisi raporlarınızı düzenli olarak kontrol etmek iyi bir fikirdir çünkü olabilecek herhangi bir hata işletmenizin kredibilitesine zarar verebilir hatta işletmenizin bir dolandırıcı olarak görülmesine sebep olabilir. Kredi raporunuzda bir hata bulmanız halinde kredi bürosuna uyuşmazlığı bildirebilirsiniz.
Kredi Notu
Kredi notu, kredi raporlarını analiz eden ve kişinin veya şirketin kredi geçmişine dayanarak belirli sonuçlar ortaya koymaka çalışan bilgisayar formülleri (kredi notu modelleri olarak da adlandırılır) tarafından belirlenir. Birçok kredi notu bir kişinin veya işletmenin belirli bir faturayı ödeyememe olasılığını belirlemeye çalışır.
Kredi notu bir kişinin kredisini değerlendirmeyi kolay hale getirebilir. Kredi raporunu yorumlamak yerine, borç verenler hızlı bir şekilde kredi notuna bakıp karar verebilir.
Genel olarak, yüksek bir kredi notu bir kişinin veya işletmenin faturaları zamanında ödeyebileceği anlamına gelir. Daha yüksek kredi notuna sahip olmak, uygun koşullu kredi veya kredi kartı almayı kolaylaştırabilir ve daha az sigorta ödemesi yapılmasını sağlar.
Tüketici ve işletme kredisi raporlarına dayalı olarak hem tüketici hem de işletme kredisi notu mevcuttur.
Kişisel Kredi Notu
Tüketici kredisi notu genellikle kredi raporlarınızdan birinde bulunan bilgilere dayanır. Bu kredi notu, birinin herhangi bir faturasını 90 gün geç ödeme olasılığını tahmin etmeye çalışır. Türkiye’de Kredi Kayıt Bürosu tarafından oluşturulur.
İşletme Kredisi Notu
Kişisel kredi notuna benzer şekilde, şirketler işletmeleri değerlendirmek için çeşitli işletme kredisi notları oluşturur.
Kredi notunuzu nasıl yükseltebilirsiniz?
Kredi oluşturmak zaman alabilir ve kredi veya kredi kartı başvurusunda bulunmadan önce oluşturulması gerekir. Kredi notu formülleri kredi notunun türüne bağlı olarak değişebilse de genel olarak kişisel veya işletme kredisi notunuzu yükseltecek bazı önlemler alabilirsiniz.
Kişisel Kredi Notu
Tüketici kredisi notu belirlenirken benzer kriterler kullanılır. Sonuç olarak, kişisel kredi notunuzdan birini yükseltecek işlemler, tüm kişisel kredi notlarınızı yükseltebilir. Sırayla, kredi notunu değiştiren önemli faktörler şunlardır:
- Faturalarınızı zamanında ödeyin.
Birden fazla hesapla zamanında yapılan ödemelere ilişkin uzun bir ödeme geçmişi oluşturmaya çalışın. Yaptığınız tek bir gecikmiş ödeme kredi notunuzu düşürmese de geç yapılmış birçok ödeme kesinlikle kredi notunuzu düşürür. Faturalarınızı ödemeyip temerrüde düşerseniz ve hesabınıza icra takibi başlatılırsa kredi notunuz daha da düşebilir.
- Hesaplarınızda yüksek bakiye bulundurmayın.
Kredi kartları ve kredi limitleri gibi döner kredi hesaplarındaki güncel bakiyeniz de kredi notunuz için önemli olabilir. Hesabınızda mümkün olduğunca az bakiye bulundurmak kredi notunuz açısından önemlidir. Taksit hesaplarındaki miktarın ödenmesi (örneğin, sabit bir geri ödeme süresi olan bir kredinin) çok gerekli olmasa da yardımcı olabilir.
- Hesaplarınız farklı türde olsun.
Döner ve taksitli kredi hesaplarına bir arada sahip olmak kredi notunuz için önemli olabilir. Aynı anda birden fazla faturayı ödeyebildiğinizi göstermek için kredi raporlarınızda en az üç etkin hesabınızın olmasını da isteyebilirsiniz.
- Kredi başvurusu sıklığınızı sınırlayın.
Birçok yeni başvuru kredi notunuzu düşürebilir.
İşletme Kredisi Notu
İşletme kredisi notlarının da farklı formülleri vardır ve yükseltmek istediğiniz bir notunuz varsa hangi işlemlerin etki ettiğini öğrenmek için bu notun nasıl hesaplandığını araştırmak isteyebilirsiniz. Bununla birlikte, genel olarak aşağıdakiler işletme kredisi notunuzu yükseltebilir.
- Faturalarınızı zamanında veya erkenden ödeyin.
Kişisel kredi notunda olduğu gibi, faturalarınızı zamanında ödemek kredi notunuzu etkileyen en önemli faktörlerinden biridir. Bununla birlikte, kişisel kredi notunuzdan farklı olarak, bazı işletme kredisi notları, faturalarınızı erken ödediğiniz için yükselebilir.
- Hesaplarınızda yüksek bakiye bulundurmayın.
Düşük bakiye bulundurmak işletme kredisi notunuza olumlu etkide bulunabilir.
- İşletme bürolarına bildirilecek birden çok hesap kullanın.
Raporunuzda tedarikçilerle kredi, kredi kartı ve ödeme hesaplarının (zamanında ödeme geçmişleriyle birlikte) bulunması kredi notunuza olumlu etkide bulunabilir. Tedarikçilere hangi işletme kredisi bürolarına rapor verdiklerini sorabilirsiniz.
- İşletmenizin finansmanını iyileştirmeye odaklanın.
İşletme kredisi notları hesaplanırken işletmenizin finansmanı bir etken olarak ele alınabilir. İşletmenize giriş yapan para, çıkış yapan paradan daha fazlaysa bu kredi notunuzu olumlu etkileyebilir.
- Kişisel kredinizi yükseltin.
Intelliscore Plus ve FICO SBSS kredi notları da dahil olmak üzere bazı işletme kredisi notları, işletme sahiplerinin kişisel kredilerini bir etken olarak ele alır. Eğer işletmenizi yeni açtıysanız kişisel kredi notunuz en önemli etkenlerden biri haline gelebilir.
Krediyi Akıllıca Kullanmak
Kişisel ve işletme kredisi notunuzun mükemmel olması işletmenize birçok açıdan yardımcı olabilir. Sigorta ödemelerinden tasarruf edebilirsiniz ve tedarikçilerinize geri ödeme yapma süresi artırılabilir. Ayrıca, [borç verenler ve kredi kartı veren kuruluşlardan daha düşük bir faiz oranı ile borç alabilirsiniz] .
Bununla birlikte, bir kredi veya kredi limiti için onay alabiliyor olmanız borç almanız gerektiği anlamına gelmez. Genel olarak, parayı nasıl kullanacağınıza ilişkin [özel bir planınız] olduğunda, paranın işinizi büyütmeye ne şekilde yardımcı olacağını bildiğinizde ve borcu geri ödeyebileceğinizden emin olduğunuzda borç almak en mantıklı harekettir.
